Σε πλήρη ανατροπή του καθεστώτος λειτουργίας της αγοράς φυσικού αερίου φαίνεται πως επιμένουν οι δανειστές με τους επικεφαλής του Κουαρτέτου να επανακάμπτουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στηρίζοντας μέχρι τέλους το σχέδιό τους για «σπάσιμο» της ΔΕΠΑ σε δυο εταιρείες – μία στον κλάδο της Εμπορίας και η έτερη στη Διανομή – παράλληλα με το «σπάσιμο» στα δυο και κάθε μιας από τις τρεις ΕΠΑ (Αττικής, Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης), το οποίο ήδη υλοποιείται.

Στην πραγματικότητα οι συζητήσεις για το θέμα ουδέποτε διεκόπησαν και οι γνωρίζοντες τονίζουν πως το ζήτημα του διοικητικού και λειτουργικού διαχωρισμού της ΔΕΠΑ σε δυο νέες εταιρίες, απασχόλησε όλο το προηγούμενο διάστημα σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων. Μάλιστα οι ίδιες πηγές σημειώνουν πως ακόμα και ο αρμόδιος υπουργός – εν προκειμένω ο τέως, πλέον, υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Πάνος Σκουρλέτης – είχε λάβει και γραπτώς τις απαιτήσεις των θεσμών λίγες ημέρες πριν την αποχώρησή του από το υπουργείο με τον πρόσφατο ανασχηματισμό.

Έτσι η «καυτή πατάτα» βρίσκεται ήδη στα χέρια του νέου υπουργού Γιώργου Σταθάκη ο οποίος είχε προγραμματιστεί να συναντηθεί σήμερα το πρωί με τους επικεφαλής του Κουαρτέτου, κατά την πρώτη συνάντηση που θα έχει μαζί τους, υπό τη νέα του ιδιότητα.

Οι ίδιες πληροφορίες, τις οποίες επικαλείται στο αποκαλυπτικό του δημοσίευμα το εξειδικευμένο ενεργειακό site worldenergynews.gr, αναφέρουν ότι αυτός που περισσότερο από όλους πιέζει για να επισπευσθεί το σχέδιο για το «σπάσιμο» της ΔΕΠΑ είναι ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Carlo Viviani, όμως το σχέδιο φαίνεται πως χαίρει της αποδοχής και των εκπροσώπων των υπολοίπων μελών του Κουαρτέτου, καθώς θεωρείται ως έναν τρόπος ταχείας απελευθέρωσης της αγοράς.

Το σχέδιο προβλέπει το «σπάσιμο» της ΔΕΠΑ σε δυο εταιρίες με πλήρη διοικητικό και λειτουργικό διαχωρισμό, αφήνοντας παράλληλα ανοιχτό και το ενδεχόμενο του πλήρους ιδιοκτησιακού διαχωρισμού σε επόμενο στάδιο.

Αναλυτικότερα λοιπόν, σύμφωνα με την προτεινόμενη λύση θα ιδρυθούν δυο εταιρίες: μια holding, η «νέα ΔΕΠΑ», η οποία θα ασκεί την εμπορία φυσικού αερίου και θα συνάπτει τις διεθνείς συμβάσεις προμήθειας και μια εταιρία κατά 100% θυγατρική της «νέας ΔΕΠΑ» που θα αναλάβει το έργο της διανομής.

Στη δεύτερη αυτή εταιρία θα περάσουν τα νέα αστικά δίκτυα που θα κατασκευαστούν στην περιφέρεια (Χαλκίδα, Λαμία, Θήβα, Λιβαδειά κλπ), καθώς και τα μερίδια συμμετοχής στις τρεις νέες Εταιρίες Διανομής Αερίου (ΕΔΑ) Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας.

Αυτές οι τρεις νέες ΕΔΑ θα προκύψουν από τον διαχωρισμό σε εταιρίες προμήθειας και διανομής φυσικού αερίου των υφιστάμενων ΕΠΑ Αττικής, Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης οι οποίες ανήκουν κατά 51% στη ΔΕΠΑ και κατά 49% στην Shell για την ΕΠΑ Αττικής και στην ιταλική ΕΝΙ για τις ΕΠΑ Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης. Να σημειωθεί πως η σχετική διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη και θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2017.

Στους σχεδιασμούς του Κουαρτέτου λοιπόν συμπεριλαμβάνεται όχι μόνον η αποχώρηση της ΔΕΠΑ από το σκέλος της εμπορίας αερίου στα δίκτυα πόλης, στο πλαίσιο του διαχωρισμού των Εταιριών Παροχής Αερίου (ΕΠΑ) αλλά και να αποχωρήσει χωρίς αποζημίωση.

Πάντως τυχόν αποδοχή της πρότασης θα συναντούσε σοβαρά νομικά εμπόδια, λόγω της αποποίησης περιουσιακού στοιχείου του δημοσίου χωρίς αποζημίωση.
Πρέπει να σημειωθεί τέλος ότι το νέο σχήμα που προτείνεται για τη ΔΕΠΑ είναι ανάλογο με αυτό της ΔΕΠΑ με τον ΔΕΣΦΑ και της ΔΕΗ με τον ΑΔΜΗΕ. Πρόκειται δηλαδή για ένα σχήμα που οδηγεί στον πλήρη ιδιοκτησιακό διαχωρισμό και στην πώληση των εταιριών που διαχειρίζονται τα δίκτυα όπως συμβαίνει τόσο με τον ΔΕΣΦΑ όσο και με τον ΑΔΜΗΕ.

Η αποδυνάμωση της βασικής λειτουργίας και της νέας holding

Είναι σαφές ότι οι βίαιες μεταρρυθμίσεις στην αγορά φυσικού αερίου, οδηγούν σε πλήρη αποδυνάμωση της ΔΕΠΑ, καθιστώντας ιδιαίτερα δύσκολο το εγχείρημα της ιδιωτικοποίησης της εταιρίας, που με βάση τις δεσμεύσεις για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης θα πρέπει να δρομολογηθεί μέσα στον Νοέμβριο με την έναρξη της διαδικασίας πρόσληψης συμβούλων.

Η εταιρία εξακολουθεί να διατηρεί δεσπόζουσα θέση σε μια αγορά όμως που έχει μπει ήδη σε τροχιά ανταγωνισμού μέσω ρυθμιστικών μέτρων που επιβλήθηκαν χωρίς να αφήσουν περιθώρια αναδιοργάνωσης της στρατηγικής, που ανέπτυξε ως μονοπώλιο και έχοντας την υποχρέωση της διασφάλισης του ομαλού εφοδιασμού της αγοράς, η οποία αποτυπώνεται στις συμβάσεις με τους προμηθευτές της (συμβολαιοποιημένες ποσότητες φυσικού αερίου, ρήτρες take or pay κλπ).

Η εταιρία με δεσμεύσεις που ανέλαβε μέσω της Επιτροπής Ανταγωνισμού έναντι των πιστωτών, είναι υποχρεωμένη να διαθέσει από το 2017 το 16% των ποσοτήτων της σε φυσικό αέριο έναντι 10% μέχρι πρότινος σε τρίτους σε χαμηλές τιμές, ποσοστό που σταδιακά και μέχρι το 2020 πρέπει να φτάσει στο 20%.

Μάλιστα η πρώτη δημοπρασία διάθεσης αυξημένων ποσοτήτων αερίου θα γίνει την Παρασκευή 18 Νοεμβρίου.

Παράλληλα, είναι υποχρεωμένη να αποδεσμεύσει δυναμικότητα στα τρία σημεία εισόδου της χώρας, περιορίζοντας τα μερίδιά της σε ποσοστό 67% στο Σιδηρόκαστρο, 55% στους Κήπους και στο 40% στην Ρεβυθούσα.

Η ΔΕΠΑ, νιώθει ήδη τις πιέσεις του ανταγωνισμού από το Σιδηρόκαστρο μετά την δραστηριοποίηση της Προμηθέας Gaz (Όμιλος Κοπελούζου - Gazprom), που αποτελεί την πρώτη ιδιωτική εταιρία που η Gazprom προμήθευσε αέριο για κατανάλωση στην ελληνική αγορά.

Μικρές ποσότητες από το ίδιο σημείο φέρνει στο ελληνικό σύστημα και η M+M (Μυτιληναίος - Βαρδινογιάννης), ενώ η ίδια εταιρία αξιοποιεί και το σταθμό της Ρεβυθούσας μεταφέροντας για λογαριασμό πελατών της LNG.

Πώς θα αντιδράσουν οι μέτοχοι των ΕΠΑ

Προφανώς προκύπτει και το ερώτημα πώς θα αντιδράσουν οι μέτοχοι των υφιστάμενων ΕΠΑ.

Οι ιδιώτες μέτοχοι των ΕΠΑ και συγκεκριμένα η Shell για την Αττική και η ΕΝΙ για τη Θεσσαλία και την Θεσσαλονίκη εδώ και δύο χρόνια τουλάχιστον επανασχεδιάζουν τη στρατηγική τους με βάση τα νέα δεδομένα, αφού μέχρι τώρα λειτουργούσαν μέσα σε ένα ασφαλές μονοπωλιακό περιβάλλον, με βασικό μέτοχο τον προμηθευτή τους (η ΔΕΠΑ συμμετέχει με ποσοστό 51% στις ΕΠΑ) και πλέον θα βρεθούν σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με νέους παίχτες και έχοντας υλοποιήσει σημαντικές επενδύσεις το κόστος των οποίων είναι δύσκολο να ανακτήσουν.

Είναι γνωστό ότι οι δύο πολυεθνικές έχουν εγείρει θέμα αποζημιώσεων από το ελληνικό δημόσιο, με την Shell να επιμένει και να έχει διαμηνύσει σε όλες τις πλευρές (ελληνικό δημόσιο και θεσμούς) ότι θα κινηθεί δικαστικά διεκδικώντας το κόστος επενδύσεων σε δίκτυα ύψους 170 εκατ. ευρώ.

Πιο ευέλικτη στάση έχει κρατήσει η ΕΝΙ, η οποία φέρεται να συζητάει με τη ΔΕΠΑ την απόσυρσή της από τον τομέα της διανομής και την εξαγορά του ποσοστού της μητρικής στον τομέα της εμπορίας μέσω ανταλλαγής μετοχών.

H Shell δεν φέρεται να ενδιαφέρεται για περαιτέρω επενδύσεις αλλά να προστατεύσει το εισόδημά της και γι αυτό και κινείται περισσότερο στην κατεύθυνση της απόσυρσης από την εμπορία και της διατήρησης της συμμετοχής τους στη διανομή, που διασφαλίζει ένα εγγυημένο εισόδημα.

Οι τελικές στρατηγικές κινήσεις των δύο πολυεθνικών σε κάθε περίπτωση θα καθοριστούν και από την στρατηγική της ΔΕΠΑ και αυτός είναι ένας από τους λόγους που οι θεσμοί πιέζουν την εταιρία να στραφεί στην διανομή και να αποσυρθεί από την λιανική.

Σε κάθε περίπτωση τις εξελίξεις παρακολουθούν οι ενεργειακοί όμιλοι της χώρας που βλέπουν νέες ευκαιρίες επέκτασης.

ΠΗΓΗ: www.worldenergynews.gr