Την Τρίτη πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες η έκτη συνάντηση του ευρωπαϊκού forum διύλισης, μιας πρωτοβουλίας που έχει ξεκινήσει με στόχο να ανοίξει ένας δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των εταιρειών διύλισης και των ευρωπαϊκών θεσμών προκειμένου να γίνουν γνωστά και να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος. Ένας κλάδος  που συνεισφέρει στην ευρωπαϊκή οικονομία 23 δισ. δολάρια ετησίως σε φόρους, 5 δισ. επενδύσεις, απασχολεί 140 χιλιάδες άμεσα εργαζόμενους και βρίσκεται στην κορυφή της καινοτομίας.

Ωστόσο η πρωτοβουλία αυτή ίσως ήρθε ήδη αργά, καθώς ο ευρωπαϊκός κλάδος μετρά ήδη τις πληγές του τα τελευταία χρόνια, από τα 22 διυλιστήρια στην Ευρώπη που έκλεισαν κυρίως ως αποτέλεσμα της κρίσης και του ανταγωνισμού από μονάδες εκτός ΕΕ, που δεν αντιμετωπίζουν τα ρυθμιστικά κόστη που πληρώνουν οι ευρωπαϊκές μονάδες.

Εκείνο που δεν είναι ευρύτερα γνωστό είναι ότι και ένα ελληνικό διυλιστήριο, η μονάδα των ΕΛΠΕ στη Θεσσαλονίκη κινδύνευσε να αποτελέσει το 23ο διυλιστήριο της μακριάς λίστας των ευρωπαϊκών λουκέτων, κάτι που αποφεύχθηκε μετά τις επενδύσεις που έγιναν. Συγκεκριμένα το 2011 ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση της νέας μονάδας CCR, αυξήθηκε η δυναμικότητα κατά 50% και δόθηκε η δυνατότητα πολλαπλής τροφοδοσίας με ενδιάμεσα προϊόντα, αυξάνοντας τη συνθετότητα της μονάδας και καθιστώντας την βιώσιμη ως κομμάτι της παραγωγικής διαδικασίας του ομίλου σε συνδυασμό με τα άλλα δύο διυλιστήρια του Ασπροπύργου και της Ελευσίνας, ενώ ταυτόχρονα μειώθηκαν και οι εκπομπές ρύπων.

Fitness check

Σε αντίθεση με το διυλιστήριο της Θεσσαλονίκης, από τις αρχές του 2008 έχουν τεθεί εκτός παραγωγής συνολικά 22 από τα 127 διυλιστήρια της ΕΕ, απώλεια που αντιστοιχεί σε δυναμικότητα 2,6 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα ή αλλιώς το 13,4% του συνόλου. Το παράδοξο με αυτά τα κλεισίματα που προκλήθηκαν εξαιτίας κυρίως του κόστους ρυθμιστικής συμμόρφωσης με τους κανόνες της ΕΕ – αλλά και εξαιτίας της κρίσης – είναι ότι οι ευρωπαϊκές ανάγκες καλύπτονται από διυλιστήρια εκτός ΕΕ που δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες για τις εκπομπές ρύπων και άρα αυξάνεται η επιβάρυνση για το περιβάλλον. 

Το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας για τον ευρωπαϊκό κλάδο πάντως είναι εμφανές σε επίπεδο κόστους. Σύμφωνα με τη Fuels Europe το επιπλέον κόστος που καλούνται να πληρώσουν τα ευρωπαϊκά διυλιστήρια φτάνει το 1,51 δισ. ευρώ, χρήματα που δεν πληρώνουν οι ανταγωνιστές εκτός ΕΕ. Σύμφωνα με το Fitness Check, δηλαδή τον έλεγχο κόστους που έγινε τα ρυθμιστικά κόστη φτάνουν στα 0,47 ευρώ το βαρέλι, οδηγώντας σε απώλεια ανταγωνιστικότητας έως και 25% του ευρωπαϊκού κλάδου διύλισης την περίοδο 2000 – 2012.

Συνολικά εάν συνυπολογιστούν και άλλοι παράγοντες κόστους τα ευρωπαϊκά διυλιστήρια είναι κατά 4,4 δολάρια το βαρέλι πιο ακριβά από τα διυλιστήρια εκτός ΕΕ της Μέσης Ανατολής. Το βασικότερο πρόβλημα είναι το υψηλό κόστος ενέργειας που στην Ευρώπη μεταφράζεται σε 4,5 δολάρια το βαρέλι έναντι 0,7 δολάρια για τα διυλιστήρια της Μ. Ανατολής. 

Και η κατάσταση εάν δεν υπάρξουν δράσεις εκ μέρους της ΕΕ θα επιδεινωθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι όπως τόνισε ο γενικός διευθυντής  της Fuels Europe J. Cooper  στην επόμενη φάση του ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας ρύπων, η αύξηση του κόστους των δικαιωμάτων και η νέα αυστηρότερη διαδικασία θα αυξήσει τα κόστη για τις επιχειρήσεις διύλισης από τα 0,06 ευρώ το βαρέλι (2,3 δισ. ευρώ) σε 0,23 ευρώ το βαρέλι (10,3 δισ. ευρώ) που θα επιβαρύνουν τις ευρωπαϊκές εταιρείες. Ο ίδιος επισήμανε την ανάγκη να υπάρξει πλήρης κάλυψη από την ΕΕ απέναντι στον κίνδυνο της "διαρροής άνθρακα" (μετανάστευσης επιχειρήσεων εκτός ΕΕ), υπογραμμίζοντας ότι η ευρωπαϊκή ενεργειακή στρατηγική πρέπει να αναγνωρίσει το ρόλο της διύλισης και να διατηρήσει εντός ΕΕ το στρατηγικής σημασίας κλάδο. 

Στην εκδήλωση παρενέβη και ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΛΠΕ Γρηγόρης Στεργιούλης, ο οποίος αναφέρθηκε και εκείνος στο σημαντικό έλλειμμα ανταγωνιστικότητας που αντιμετωπίζει ο ευρωπαϊκός κλάδος σε σχέση με τον εκτός ΕΕ ανταγωνισμό, σημειώνοντας ότι η Ελλάδα είναι ακόμη πιο εκτεθειμένη λόγω γεωγραφικής θέσης. Ο κ. Στεργιούλης ζήτησε την αξιοποίηση των συμπερασμάτων του Fitness Check για τις μελλοντικές νομοθεσίες, κυρίως σε σχέση με το σύστημα διαχείρισης εκπομπών ETS και για τη νομοθεσία για τις μεταφορές προσθέτοντας ότι η μελέτη πρέπει να επικαιροποιείται τακτικά.

Παράλληλα ο διευθύνων των Ελ.Πε. αναφέρθηκε στα διυλιστήρια του ομίλου σημειώνοντας, ότι όπως έδειξε η πρόσφατη μελέτη της Solomon βρίσκονται στο 25% των πιο ανταγωνιστικών διυλιστηρίων της Ευρώπης και στην κορυφή της ανταγωνιστικότητας των μονάδων της Μεσογείου. Τέλος ο κ. Στεργιούλης παρουσίασε ενώπιον του ευρωπαίου επιτρόπου ενέργειας Κανιέτε, υψηλόβαθμων ευρωπαίων  αξιωματούχων αλλά και εκπροσώπων από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου (Shell, BP, Cepsa, Repsol κλπ),  την πρωτοβουλία των Ελληνικών Πετρελαίων για τη δημιουργία του χώρου προσωρινής φιλοξενίας 1100 προσφύγων, το περίφημο HELPE Village. 

Αξίζει να αναφερθεί ότι στην ίδια εκδήλωση, η Fuels Europe ζήτησε κάποιον εκπρόσωπο τοπικής κοινωνίας από περιοχή όπου λειτουργεί διυλιστήριο, προκειμένου να μοιραστεί τις εμπειρίες του από τη συμβίωση με τον κλάδο.

Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν κλήθηκε ο δήμαρχος της Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος με το δικό του τρόπο καθήλωσε το κοινό της εκδήλωσης, παρουσιάζοντας τη θετική συμβολή του διυλιστηρίου στην ανάπτυξη της πόλης, των υποδομών της και της οικονομίας της.

50 χρόνια

Παράλληλα με το forum πραγματοποιήθηκε εκδήλωση στο Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο με αφορμή τα 50 χρόνια λειτουργίας του διυλιστηρίου της Θεσσαλονίκης με πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή Θοδωρή Ζαγοράκη. 

Την εκδήλωση χαιρέτισε ο εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς, ο οποίος αναφέρθηκε στα ιστορικά υψηλά κέρδη που ανακοίνωσε ο όμιλος των ΕΛΠΕ και έκανε λόγο για ένα "ελληνικό success story" το οποίο πρέπει να διατηρηθεί και να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλους κλάδους. Ο ίδιος σημείωσε ότι εφόσον προχωρήσει ο στόχος για τη δημιουργία μιας ενεργειακής ένωσης η αλλαγή θα είναι αισθητή, ενώ έκανε λόγο για τακτική μεγάλων τρίτων χωρών που διαιρούν και βασιλεύουν προσφέροντας διαφορετικές τιμές ενέργειας και αλλοιώνοντας τις συνθήκες ανταγωνιστικότητας. 

Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γ. Μπουτάρης αναφέρθηκε εκ νέου στη θετική συμβολή του διυλιστηρίου στην απασχόληση, την τοπική οικονομία και την ανάπτυξη των υποδομών.

Από την πλευρά του ο Γ. Στεργιούλης τόνισε ότι η διύλιση είναι ο μεγαλύτερος κλάδος για την ελληνική οικονομία μετά τον τουρισμό, με εξαγωγές που φτάνουν στο 60% της παραγωγικής διαδικασίας και σημαντική συμβολή στην απασχόληση αφού για κάθε άμεση θέση εργασίας δημιουργεί άλλες 10 έμμεσες. Ο ίδιος αναφέρθηκε στα προβλήματα και στο ανταγωνιστικό μειονέκτημα που δημιουργούν για τις εξαγωγές τα επιπλέον ρυθμιστικά κόστη, ενώ παρουσίασε το όραμα του ομίλου να μετεξελιχθεί από μια εταιρεία διύλισης σε έναν ολοκληρωμένο καινοτόμο και ανταγωνιστικό ενεργειακό όμιλο. Θέλουμε τα πρατήριά μας στο μέλλον να γίνουν ένα ολοκληρωμένο ενεργειακό σούπερ μάρκετ, είπε χαρακτηριστικά. 

Τέλος ο διευθυντής του διυλιστηρίου της Θεσσαλονίκης Νίκος Ζαχαριάδης αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στη συμβολή του εργοστασίου όπου:

• Απασχολεί άμεσα 550 εργαζόμενους και έμμεσα ακόμη 4000 
• Βοηθά στην ανάπτυξη βασικών υποδομών όπως έγινε πρόσφατα με την αναβάθμιση του λιμανιού της Θεσσλονίκης
• Τροφοδοτεί ενεργειακά την πόλη
• Έχει υλοποιήσει επενδύσει 2,3 δισ. εκ των οποίων 400 εκ. την τελευταία πενταετία
• Προσφέρει στην τοπική κοινωνία μέσω των προγραμμάτων ΕΚΕ 500 χιλιάδες ευρώ 
• Εξασφαλίζει περίπου το 1,7% του ΑΕΠ της πόλης της Θεσσαλονίκης.

(Χ. Φλουδόπουλος, capital.gr, 3/3/2016)