19 01 2016 | 08:06
Διαπραγματεύσεις με τη Τεχεράνη για την αγορά φθηνού περσικού αργού αλλά και τη διευθέτηση του χρέους από την προ εμπάργκο εποχή, ξεκινά και επίσημα τις αμέσως επόμενες ημέρες η ελληνική πλευρά.
Δείγμα της διακαούς επιθυμίας του Ιράν να βρει πελάτες για το αργό του πετρέλαιο στην Ελλάδα είναι ότι την Παρασκευή, πέντε μόλις ημέρες μετά την επίσημη άρση των κυρώσεων, καταφθάνει στην Αθήνα ο αναπληρωτής υπουργός Πετρελαίου του Ιράν Amir Hossein Zamaninia.
Ο Ιρανός αξιωματούχος θα καθίσει στο τραπέζι με τον Έλληνα ομόλογό του Πάνο Σκουρλέτη αλλά και τον διευθύνοντα σύμβουλο των ΕΛΠΕ Γρηγόρη Στεργιούλη, με ατζέντα - τι άλλο- την πώληση στην Ελλάδα ιρανικού αργού αλλά και την επίτευξη συμφωνίας για τα απλήρωτα χρέη εκατοντάδων εκατομμυρίων των ελληνικών διυλιστηρίων. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η συζήτηση θα συνεχιστεί την επόμενη εβδομάδα στη Τεχεράνη όπου και προγραμματίζει να βρεθεί η ηγεσία του ελληνικού ομίλου, υπό τον κ. Στεργιούλη.
Αν και τα ΕΛΠΕ κρατούν χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών για τα αποτελέσματα αυτών των συναντήσεων, εντούτοις το γεγονός ότι ένα από τα πρώτα ταξίδια του Ιρανού αξιωματούχου μετά την άρση των κυρώσεων έχει προορισμό την Αθήνα δείχνει και τη σημασία που αποδίδει η Τεχεράνη στην Ελλάδα. Όχι φυσικά για το μέγεθος της ελληνικής αγοράς, παρά για το γεγονός ότι ανέκαθεν η Αθήνα αποτελούσε έναν από τους καλύτερους πελάτες της. Στην προ εμπάργκο εποχή, ΕΛΠΕ και Motor Oil, προμηθευόταν κατά μέσον όρο 100.000 βαρέλια πετρελαίου ημερησίως από το Ιράν, καλύπτοντας το 30% των αναγκών της χώρας.
Τυχόν λοιπόν συμφωνία της Τεχεράνης για αγορά πετρελαίου με κάποιους από τους παραδοσιακούς της πελάτες στη περιοχή, (τέτοια είναι και η Ιταλία), θα αποτελέσει ένα πρώτο καλό βήμα στην προσπάθειά της να ξαναβάλει πόδι στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσο για την ελληνική κυβέρνηση, εννοείται ότι μια τυχόν συμφωνία με το Ιράν, είναι καλοδεχούμενη, αφού εκτός του προφανούς, δηλαδή των χαμηλότερων τιμών του αργού, το Μαξίμου θα την αξιοποιήσει και επικοινωνιακά, μιλώντας για πολυεπίπεδη ενεργειακή πολιτική που παίρνει σάρκα και οστά. Ο πρώτος άλλωστε που είχε κάνει τέτοια ανοίγματα ήταν ο Παναγιώτης Λαφαζάνης συναντώντας τον Zamaninia τον περασμένο Μάιο στην Αθήνα.
Από τι εξαρτάται όμως ώστε η Αθήνα να μπει στο παιχνίδι του περσικού αργού ; Από τη στάση των Ιρανών στο θέμα του διακανονισμού των απλήρωτων χρεών των δύο ελληνικών ομίλων διύλισης, είναι η απάντηση. Των χρεών δηλαδή εκείνων προς τη κρατική NIOC που δημιουργήθηκαν πριν το 2012 όταν και λόγω των κυρώσεων κατά του Ιράν το διεθνές τραπεζικό σύστημα αρνήθηκε να διεκπεραιώσει τις πληρωμές φορτίων αργού που είχαν παραληφθεί. Με βάση την τότε ισοτιμία ευρώ-δολαρίου, το χρέος και των δύο ελληνικών ομίλων κυμαινόταν στα 800 εκατ. δολάρια.
«Το ερώτημα είναι αν συμφωνούν και οι Ιρανοί με αυτή τη προσέγγιση ή αν επιμένουν το χρέος να τιμολογηθεί με βάση τις τρέχουσες ισοτιμίες, προσθέτοντας τυχόν penalties ή ωριμάνσεις. Εμείς πάντως θεωρούμε ότι το δικό μας χρέος είναι κάτω των 600 εκατ. δολαρίων», είναι η άποψη στελέχους των ΕΛΠΕ.
Η αλήθεια είναι πως η κάθε πλευρά θέτει σε άλλο επίπεδο τον πήχη. Η Τεχεράνη μιλά για πάνω από 800 εκατ. δολάρια, ενώ η Αθήνα προτιμά να συζητά σε όρους ποσοτήτων που εισήχθησαν, και όχι αξίας σε δολάρια, με το επιχείρημα ότι οι τιμές έχουν υποχωρήσει δραματικά τα τελευταία χρόνια.
Σε κάθε περίπτωση, η διαπραγμάτευση θα είναι χρονοβόρα, περίπλοκη, αλλά και χρωματισμένη πολιτικά. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που όπως λένε πηγές των ΕΛΠΕ «η πρότασή μας στη συνάντηση της Παρασκευής θα είναι να συσταθεί καταρχήν μια επιτροπή μεταξύ των υπουργείων των δύο χωρών προκειμένου να ασχοληθεί αυτή με το θέμα».
Μπορεί πάντως τα ΕΛΠΕ να διαμηνύουν ότι κρατούν μικρό καλάθι, ωστόσο παλαιότερα η διοίκησή τους είχε κάνει σαφές πως επιθυμεί να υποκαταστήσει μέρος του σημερινού της μείγματος με αργό άλλων χωρών, και δη, από το Ιράν. Τότε μάλιστα η διοίκηση του ομίλου επεδίωκε μια συμφωνία της τάξης των 3 εκατ. βαρελιών περσικού αργού το μήνα. Μεσολάβησαν ταξίδια της ηγεσίας του ομίλου στη Τεχεράνη, και επαφές με στελέχη της NIOC που αποσαφήνισαν κάπως το τοπίο, αλλά και τις προθέσεις των Ιρανών, κάνοντας την ελληνική πλευρά να χαμηλώσει τις προσδοκίες της. Σε συνάντηση που είχε το Δεκέμβριο με δημοσιογράφους, η διοίκηση των ΕΛΠΕ είχε χαρακτηρίσει μάλλον υπερτιμημένη την αγορά του Ιράν, λέγοντας ότι οι δυτικές πετρελαϊκές έχουν ανεβάσει αδικαιολόγητα ψηλά τον πήχη.
Θυμίζουμε ότι οι διαπραγματεύσεις με τους Ιρανούς είχαν ξεκινήσει αρκετούς μήνες πριν την επίσημη άρση του εμπάργκο, ενώ οι βάσεις για αυτή τη φάση των συζητήσεων τέθηκαν κατά την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά στην Τεχεράνη το Νοέμβριο του 2015.
Τότε είχαν διαρρεύσει πολλά σενάρια τόσο για τις ποσότητες που σχεδιάζει να προμηθευτεί η Ελλάδα όσο και για τον τρόπο τμηματικής καταβολής των οφειλών των δύο διυλιστηρίων προς τη NIOC. Ένα από τα σενάρια έκανε λόγο για εξόφληση του χρέους μέσω της εισόδου της NIOC στο μετοχικό κεφάλαιο των ΕΛΠΕ. Το σενάριο έλεγε ότι η Τεχεράνη δε θέλει τα χρήματα αυτά να επιστρέψουν στο Ιράν αλλά να μείνουν για ευνόητους λόγους εκτός της χώρας, με τη μορφή επενδύσεων. Τα σενάρια είχαν διαψευστεί από τη πλευρά του ομίλου Λάτση που ελέγχει το 42% των ΕΛΠΕ, όχι όμως και από το ελληνικό Δημόσιο που ελέγχει το 35% του ομίλου.