Γαϊτανάκι, σύμφωνα με τον Γ. Μπαμπινιώτη σημαίνει: «2. Αποκριάτικος χορός κατά τον οποίο οι μεταμφιεσμένοι χορεύουν γύρω από ένα κοντάρι, κρατώντας κορδέλες δεμένες στην κορυφή του, ώστε αυτές με την περιστροφή των χορευτών να τυλίγονται στο κοντάρι: στήνω 3. (μτφ.) οποιαδήποτε μπερδεμένη ή άναρχη κατάσταση συνεχούς εναλλαγής προσώπων και ρόλων σχετικά με το δεδομένο θέμα ή πρόσωπο».
Η ανωτέρω αναφορά δεν είναι καθόλου τυχαία και σχετίζεται με την συμπεριφορά των διεθνών τιμών πετρελαίου τις τελευταίες εβδομάδες. Γιατί αφού οι τιμές μειώθηκαν σταδιακά από τα $116 το βαρέλι που ήσαν στα μέσα Ιουνίου στα $90 το βαρέλι στις αρχές Οκτωβρίου, έχοντας απολέσει 22% της αξίας τους, έκτοτε η πτώση υπήρξε ραγδαία και με τις δύο βασικές ποικιλίες αργού, το διεθνές benchmark Brent και το Αμερικάνικο WTI, να κινούνται στην περιοχή των $74 και $ 79 το βαρέλι τις τελευταίες δύο με τρεις εβδομάδες. Πράγμα που σημαίνει ότι οι απώλειες σε σχέση με την αρχή του καλοκαιριού αγγίζουν πλέον το 32%! Μία πτώση που εάν οι τιμές παγιοποιηθούν στην νέα αυτή ζώνη διακύμανσης θα επηρεάσει σημαντικά τις εταιρείες παραγωγής αφού αυτές θα πρέπει να προσαρμόσουν τα ερευνητικά τους προγράμματα επανακαθορίζοντας στόχους και τα οικονομικά που διέπουν τον κύκλο ερευνών, παραγωγής και αποθεμάτων.
Εν όψει των ανωτέρω πολύ σημαντικών επιπτώσεων που έχουν οι μειωμένες τιμές στην πετρελαϊκή βιομηχανία και επηρεάζουν άμεσα την λειτουργία τους το ερώτημα που κυριαρχεί στην αγορά είναι εάν αυτές θα μειωθούν περαιτέρω και εάν ναι σε ποιο επίπεδο θα πατώσουν. Το κρίσιμο αυτό ερώτημα δεν μπορεί ασφαλώς να απαντηθεί μονοσήμαντα αφού ως γνωστό στην διαμόρφωση των διεθνών πετρελαϊκών τιμών υπεισέρχεται σωρεία παραγόντων οι πλέον βασικοί των οποίων είναι η προσφορά, η ζήτηση, τα αποθέματα, η ισοτιμία του δολαρίου με άλλα βασικά νομίσματα, οι καιρικές συνθήκες και οι γεωπολιτικές αναταραχές. Και ενώ την εβδομάδα που πέρασε οι τιμές των Brent και WTI, τόσο στην σποταγορά (δηλ. για φυσικά φορτία) όσο και στις αγορές παραγώγων έδειξαν σημεία ανάκαμψης, με το WTI να σημειώνει κέρδη +$1.00 και να κλείνει την Παρασκευή το βράδυ στα $76.72 και το Brent , για παραδόσεις Ιανουαρίου να κλείνει στα $80.36 με κέρδη +$1.5, η γενική τάση εμφανίζεται καθοδική. «Αρκεί μία ανακοίνωση για αύξηση των αποθεμάτων στο Cushing της Οκλαχόμα και η έναρξη παραγωγής από ένα νέο πηγάδι στην Βόρεια Θάλασσα, για να πιεσθούν εκ νέου οι τιμές προς τα κάτω», παρατηρούν traders στην πετρελαιαγορά του Λονδίνου.
Η αλήθεια είναι ότι η παγκόσμια αγορά σήμερα αντιμετωπίζει μία πλημμύρα πετρελαίου προερχόμενη τόσο από την Βόρειο Αμερική και δη τις ΗΠΑ, οι οποίες σημειωτέον και έχουν μειώσει εντυπωσιακά τις εισαγωγές τους κατά 3.7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα τα τελευταία 5 χρόνια, σύμφωνα με στοιχεία του BP Statistical Review*, όσο και από την Ρωσία και Μέση Ανατολή. Παράλληλα εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα για την ζήτηση όπως αποκαλύπτουν οι τελευταίες εκθέσεις τόσο του IMF όσο και του IEA. Όπως παρατηρεί το έγκυρο Oil Market Report του ΙΕΑ στην τελευταία του μηνιαία έκδοση του Νοεμβρίου η παγκόσμια πετρελαϊκή ζήτηση για το έτος αναμένεται να διαμορφωθεί στα 92.4 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, σημειώνοντας μεν αύξηση κατά 680 χιλ. βαρέλια/ημέρα, σε σχέση με πέρυσι, αλλά πολύ χαμηλότερη από εκτιμήσεις στις αρχές του έτους που προέβλεπαν αύξηση τουλάχιστον για 1.2 εκατομμύρια βαρέλια. Δηλαδή, ο ρυθμός αύξησης της ζήτησης μειώθηκε κατά 50% λόγω της επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας η ανάπτυξη της οποίας για το 2014 εκτιμάται πλέον στα 3.3%, μειωμένη κατά 0.4% σε σχέση με τις προβλέψεις του Απριλίου και με προοπτική να αυξηθεί κατά 3.8% το 2015.
Στην περίπτωση της μειωμένης ζήτησης πετρελαίου συντρέχουν και άλλοι λόγοι που εστιάζονται κυρίως στο οικονομικό τέλμα της Ευρωζώνης και στην επιβράδυνση της ζήτησης σε Ινδία και Ινδονησία, ιδιαίτερα μετά την κατάργηση επιδοτήσεων στο diesel, ενώ και στην Κίνα εμφανίζεται μείωση του ρυθμού αύξησης της ζήτησης, - που παραμένει ισχυρός- λόγω της παρατηρούμενης μείωσης της βιομηχανικής παραγωγής και περιορισμού των εμπορικών πιστώσεων από τις Κινεζικές τράπεζες. Όμως και για το πρώτο τρίμηνο του 2015 οι εκτιμήσεις για τόνωση της πετρελαϊκής ζήτησης εμφανίζονται αρνητικές με τους περισσότερους αναλυτές να πιστεύουν ότι η ζήτηση θα επανέλθει σε πιο υγιείς ρυθμούς μετά το δεύτερο τρίμηνο του επόμενου έτους.
Αν και είναι εξαιρετικά δύσκολο, εάν όχι ριψοκίνδυνο και τζογαδόρικο, να διατυπώνει κάποιος προβλέψεις για το πώς θα διαμορφωθεί η τιμή του αργού κατά τους επόμενους μήνες, οι περισσότεροι αναλυτές συγκλίνουν στην άποψη ότι με τον OPEC να μην μπορεί να διαμορφώσει κοινή στρατηγική για μείωση της παραγωγής- με την Σαουδική Αραβία να υπονομεύει κάθε προσπάθεια- θα πρέπει λογικά να περιμένουμε περαιτέρω μείωση με τις τιμές να κινούνται πλέον στην ζώνη των $70-$80 το βαρέλι. Εδώ να σημειώσουμε ότι η διεθνής παραγωγή τον Οκτώβριο είχε φτάσει τα 94.2 εκατομμύρια βαρέλια, δηλαδή αυξημένη κατά 2.7 εκατομμύρια βαρέλια σε σύγκριση με πέρυσι - με τα 1.8 εκατομμύρια βαρέλια να προέρχονται από τον OPEC και τα υπόλοιπα από τις άλλες μεγάλες παραγωγούς χώρες εκτός του καρτέλ. Μπορεί η μείωση των τιμών πετρελαίου να έχει ορισμένες θετικές επιπτώσεις στα οικονομικά των πετρελαιοεισαγωγικών χωρών αυτό όμως δεν σημαίνει αυτομάτως μία ώθηση στην παγκόσμια ανάπτυξη ο ρυθμός αύξησης της οποίας εμφανίζεται μειούμενος στο β’ εξάμηνο του 2014, δηλαδή την ίδια περίοδο της πτώσης των τιμών του αργού. Βάσει δε των προβλέψεων του IMF η πτώση αυτή φαίνεται ότι θα συνεχισθεί καθ’ όλο το Α’ εξάμηνο του 2015. Το παράδοξο αυτό στην συσχέτιση μειωμένων τιμών πετρελαίου και μειωμένης παγκόσμιας ζήτησης οφείλεται, όπως παρατηρούν τραπεζικοί κύκλοι, την σύμπτωση της χειροτέρευσης των οικονομιών της ευρωζώνης και της μειωμένης ζήτησης από Κίνα- Ινδία και άλλες χώρες της ΝΑ Ασίας συμπεριλαμβανομένης και της Ιαπωνίας όπου η οικονομία επίσημα πλέον έχει εισέλθει σε ύφεση. Άρα βλέπουμε ότι οι χαμηλότερες τιμές πετρελαίου δεν σημαίνουν απαραίτητα και τόνωση της παγκόσμιας ζήτησης.
Ενώ θρήνος και οδυρμός επικρατεί στους κόλπους των εταιρειών παραγωγής που βλέπουν τους τζίρους και τα κέρδη τους να κατακρημνίζονται, οι καταναλωτές έχουν αρχίσει να αισθάνονται πιο άνετα αφού μία παρατεταμένη περίοδος χαμηλότερων τιμών αναπόφευκτα θα έχει ορισμένες θετικές επιπτώσεις αφού θεωρητικά θα έχουν περισσότερα χρήματα στο πορτοφόλι τους. Το ίδιο και ίσως πιο ισχυρό θα είναι το αποτέλεσμα στα δημοσιονομικά των πετρελαιοεισαγωγικών χωρών όπως η Ελλάδα αφού θα υπάρξει βελτίωση στο εμπορικό ισοζύγιο και ιδιαίτερα στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών. Πιο συγκεκριμένα το 2013 η Ελλάδα επλήρωσε 7.7 δισεκατομμύρια ευρώ για εισαγωγές πετρελαίου (το οποίο ισοδυναμεί με το 4.2% του ΑΕΠ) αρκετά λιγότερα από τα 10.20 δισεκατομμύρια που πλήρωσε το 2012, (5.2% του ΑΕΠ), μία σημαντική διαφορά που αντανακλά την συρρίκνωση του ΑΕΠ και μία σημαντικά μειωμένη κατανάλωση.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις μειωμένες διεθνείς τιμές του αργού για το Β’ εξάμηνο του 2014 αλλά παράλληλα και την αύξηση του εγχώριου ΑΕΠ, οι εκτιμήσεις είναι ότι ο πετρελαϊκός λογαριασμός της Ελλάδας θα διαμορφωθεί σε οριακά μικρότερα μεγέθη περίπου στα 7.3 με 7.5 δισεκατομμύρια ευρώ. Όμως για το 2015 και με την προϋπόθεση ότι οι τιμές θα διατηρηθούν στα επίπεδα των $75-$80 το βαρέλι, τα οφέλη θα είναι σαφώς μεγαλύτερα με προοπτική το κόστος εισαγωγής να διαμορφωθεί κάτω των 7.0 δισεκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο. Αυτή θα είναι μία ιδιαίτερα θετική εξέλιξη για τα δημοσιονομικά της χώρας αφού ως γνωστό οι εισαγωγές πετρελαίου ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος του εμπορικού ισοζυγίου όπου το 2012 η συμμετοχή τους είχε φθάσει στο εντυπωσιακό επίπεδο του 52% ενώ το 2013 μειώθηκε ελαφρά στο 45%. Σε κάθε περίπτωση υπέρμετρα υψηλό ως ποσοστό, γεγονός όμως που επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη, και που εξηγεί εν μέρει γιατί η οικονομία της χώρας παραμένει προβληματική.
--------------------------------------------------------------------------------
* Το 2013 οι ΗΠΑ κατανάλωναν 18.9 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα και παρήγαγαν 10.0 εκατομμύρια βαρέλια από 6.9 που παρήγαγαν το 2008.
Από το ενέργεια..gr